De gemeenten in ons land investeren al jaren in het opruimen van zwerfvuil. Vuilbakken worden geplaatst, vuilnisploegen de straat opgestuurd, campagnes informeren de bevolking en boetes worden uitgeschreven. De hoeveelheid zwerfvuil is dan wel gedaald toch blijft de Vlaamse regering ver onder haar doelstelling van -20 procent. Er moet dus meer gebeuren.
België is op Europees vlak nochtans een van de betere leerlingen
De resultaten inzake zwerfafval lezen we in de studie van OVAM. Zowat alle evenementen werden tijdens de coronapandemie gecanceld. Daardoor zien we wellicht een kleine vermindering. Maar dat is niet genoeg. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir overweegt dus om statiegeld in te voeren als het vooropgestelde doel niet wordt gehaald. De invoering daarvan zou dan voor 2025 zijn.
België is op Europees vlak nochtans een van de betere leerlingen. De Belgen zijn dan ook Europees kampioen in het sorteren van afval. Met de introductie van de blauwe zak hebben we daarin weer een stap vooruitgezet. In totaal zou 80% van de materialen die Fost Plus inzamelt reeds in België verwerkt worden. Maar voor plastic is dat nog maar 12% volgens Fost Plus.
Naarmate de investeringen volgen, zal de recyclagegraad nog stijgen. Dat betekent dat verpakkingsmaterialen zo veel mogelijk recycleerbaar moeten zijn. In plastics zijn monomaterialen de beste oplossing. Op vlak van papier en karton zitten we goed met cellulosevezels die vele keren opnieuw gerecycleerd kunnen worden.
De ingewortelde wegwerpcultuur veranderen
Om het probleem van het zwerfvuil op te lossen, is er meer nodig dan recyclage. Hogerop in de keten moeten er betere keuzes gemaakt worden. Duurzame grondstoffen horen de basis te zijn van alle verpakkingen. In papier en karton komen we dan snel uit bij PEFC en FSC. Lokale productie met veel aandacht voor het ontwerp van verpakkingen rekening houdend met lokale wetgeving is cruciaal.
Als prijs niet langer de enige drijfveer is maar duurzame bronnen en lokale verantwoorde productie dan maken we al een hele stap. Maar de echte doorbraak zal er komen als we de ingewortelde wegwerpcultuur kunnen veranderen naar een cultuur van hergebruiken of recycleren na gebruik. Per definitie betekent dit dat we niets weggooien en steeds kiezen voor opnieuw gebruiken of sorteren.
De keuze voor hergebruik of sorteren om te recycleren is sterk afhankelijk van het product of het moment. Naarmate de innovatie in de verpakkingssector toeneemt zal zowel het aantal gebruikte materialen voor verpakkingen alsook het aantal verpakkingen afnemen. De nieuwe recyclagecentra die nu in aanbouw zijn, gaan helpen om de recyclagestroom te vergroten.
Verpakkingen horen niet thuis in de natuur moet het nieuwe motto worden
Concreet betekent dit dat de communicatie over verpakkingen dient te wijzigen, dat communicatie op verpakkingen veel duidelijker kan en dat labels als ‘thuis composteerbaar’, ‘biodégradable’ of ‘biologisch afbreekbaar’ ten zeerste ontraden moeten worden. Verpakkingen horen niet thuis in de natuur zal het motto moeten worden.
Thuis composteerbare verpakkingen zijn een aanzet tot wegwerpen en creëren zwerfvuil. Uit de resultaten van een studie voor de Europese Unie in 2015 blijkt dat er weinig bewijs is dat composteerbaar materiaal een agronomisch voordeel oplevert en dat bij de materiaalkeuze voor verpakkingen dus voorrang moet worden gegeven aan recycleerbaarheid.
Helemaal te gek wordt het als er over biocoatings gecommuniceerd wordt. Onder deze vlag claimt men volledige composteerbaarheid en recycleerbaarheid. Maar doorgaans wordt palmolie gebruikt als grondstof voor dergelijke coatings. Men kan een debat voeren over het gebruiken van petroleum als basismateriaal maar over het omhakken van het amazonewoud heeft iedereen dezelfde mening.
Als verpakking geen afval maar grondstof wordt
Intersac ontwikkelde op basis van al deze elementen een eigen visie. Het is de start van een plan dat moet leiden naar een wereld waarin veel verantwoorder wordt omgesprongen met verpakkingen. De basis bestaat uit een 100% lokale energievriendelijke productie op basis van duurzame grondstoffen met recycleerbaarheid als eindresultaat.
Herbruikbare verpakkingen en het verlengen van hun levensduur zijn natuurlijk het voornaamste doel. Dit kan uiteraard niet altijd en dus komt recycleren als actiepunt naar voren. Het investeren in meer recyclagemogelijkheden zal het aandeel van gerecycleerde grondstoffen in eindproducten ook doen toenemen. Meebouwen aan een veel sterkere lokale verpakkingseconomie is Intersac’s missie.
Recyclage is, naast hergebruiken van verpakkingen, de beste manier om bij te dragen aan een duurzame toekomst op basis van circulaire economie. Cellulosevezels zijn namelijk veel te waardevol om in de natuur te gooien. Gebruikt papier- en karton als nieuwe grondstof verlegt de focus van prijs naar waardevolle bijdrage. Dat is de weg die door Europese en lokale overheden wordt gewezen.
De glasheldere engagementen van het CIREC® programma
Nieuw is het CIREC® programma. Dat bestaat uit glasheldere engagementen op vlak van lokale productie, het niet gebruiken van palmolie, duurzaam papier, recyclage van afvalstoffen, volledige traceerbaarheid en recycleerbaarheid van de eindverpakking. In een circulaire gedachte is lokale productie bovendien een kwestie van snelheid en veel minder CO2 uitstoot. Ook dat is van belang.
CIREC® is beschikbaar als standaard zak voor voeding alsook voorzien van een minerale coating voor een optimale houdbaarheid van brood. Fruit- en groentenzakken in een vochtbestendige kwaliteit zijn eveneens standaard beschikbaar. Het hoogste segment zijn de paraffinevrije broodzakken op basis van een vegetale coating zonder palmolie. Ook voor snacks is er een Cirec® oplossing.
Het is dus de hoogste tijd voor een lokale circulaire verpakkingseconomie. Meer communicatie over de bijdrage die de verpakkingsketen levert is één element. Veel meer wijzen op de nadelen van zwerfvuil door de voordelen van recycleren in de verf te zetten, zal de te volgen weg zijn. Op voorwaarde dat de boodschap door alle betrokkenen alsook op de verpakking wordt gebracht.
Wil je meer weten over de missie van Intersac? Lees dan alles over lokale circulaire economie.
Ben je geïnteresseerd in alle details over het CIREC® programma? Download dan hier het complete CIREC® dossier.
Grote zorgen over energiekosten
